Үхрийн саравч дахь миний өрөө
Гандан хийдэд анхлан би ирээд шууд Зон Ладранд хүрч очсон юм. Ладран гэдэг нь ламын өргөө, сууц гэсэн Төвд үг болно.
Сүүлд би 1987 оны аравдугаар сард Америк орныг орхиж мөн оны арван хоёрдугаар сард Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламаас сахил хүртсэн юм. Түүний дараагаар Балба оронд хүрч эцэст нь 1988 оны нэгдүгээр сард Өмнөд Энэтхэгийн Гандан хийдэд ирлээ.
Оройн Дээд Авралт Зон Ринбүүчи багш маань хамгийн сүүлд уулзахдаа надад өөрийнхөө ладранд суухийг захисан билээ. Тиймээс би багшийнхаа зааврийг дуртайяа биелүүллээ. Тэр үед Зон Ладранг Зон Ринбүүчигийн менежер удирддаг байсан юм. Багш маань таалал төгссөн байсан ба бид түүний дараа дүрийг тэсэн ядан хүлээж суусан үе билээ.
Менежер Зон Ладранд үхрийн саравчтай залгаа хоёр өрөөтэй байсан юм. Тэдгээрийн дээврээс нь ус дуслах жижигхэн нэг өрөөнд ямар нэг түрээс үгүйгээр миний бие суух боллоо. Би үнэхээр баяртай байгаад зогсохгүй Ганданд байх ч сайхан байлаа. Юу юунаас илүүтэй сайхан нь Оройн Дээд Авралт Богд Зон Ринбүүчи багшийнхаа өгөөнд(өргөө байрлах хашаан дотор) суух болсон маань байлаа.
Бидний байрны урдаас харуулах энэ зурагт харагдах хоёр өрөөний цаад талынх нь миний өрөө байсан юм. Ард нь харагдах шинэ барилга бол нарийхан замаар бидний байрнаас тусгаарлагдсан тусдаа барилга юм. Зурагнаас бидний байрлаж асан үхрийн саравчны дээд талаар цагаан дугараг хээтэй бор дээвртэй цаад талын сүм тодхон харагдана.
Эдгээр хоёр өрөө маань үхэрээ хашидаг хэсэгтэй залгагдсан байдаг. Миний өрөөний хананы том цуурсан зайгаар би ч үхэрнүүдийг тэд ч намайг өдөр бүр харж болохоор байлаа. Би өрөөгөө цэнхэр өнгөөр будаж цэвэрлээд ширээ болон ор оруулж байрлуулсанаар өөрийн толгой хорогдох оромжтой боллоо. Шөнөдөө дүүрэн шумуултай тул түүнээс хамгаалж цонхондоо тор өлгөн сэнсээ хамаг чадлаар нь ажиллуулна. Гандан дахь багшийн маань өргөөнд байрлах энэхүү эгэл жижигхэн өрөөндөө би хайртай. Мэдээж үхэрнүүдийн үнэр танар хурц ч удалгүй дасал болсон. Энэ л өрөөндөө хэдэн жилийн турш амьдран суун бясалгалаа хийж, уншлага номоо уншин, мартагдахыг аргагүй сайхан он цагийг өнгөрүүлсэн билээ.
Эсрэг талд нийтийн бие засах газар болон шүршүүр байрлана. Зүүн тал нь бие засах газар, баруун тал нь шүршүүр. Хэд хэдэн удаа бие засах газарт могой орсонтой дайралдсан ч тэр бүрт могойнууд ямар нэг байдлаар надад гэм хийгээгүй билээ.
Миний жижигхэн сууц мөн цаад талын сүм
Багшаа бурханы оронд заларсан мэдээг Лос Анжелисд хүлээн авахад…газар цөмөрч, дэлхий хөмөрсөн адил хэцүү санагдаж уй гашуу минь хэдэн сараар үргэлжилсэн юм. Одоо энэ тухай бичиж суухад ч өөрийн эрхгүй нүдний нулимс дуслана. Ринбүүчи багшаа үгүйлэн байсан шигээр өөр хэн нэгнийг тэгтэл үгүйлэн санагалзаж байсангүй ээ. Миний хувьд тэрээр үнэхээр гайхамшигтай лам байсан юм. Багш минь үнэхээр гайхамшигтай эрдэм төгс хувраг байсаныг санан бусад олон Дээдэс лам нар ямар мэт эгэлгүй явдал мөрөөр замнасныг түүгээр л төсөөлөн биширч залбирдаг юм. Тэрбээр судар, тарнийн номд нэвтэрсэн төдийгүй өнгөрсөн ирээдүйг болгоогч нэгэн байсан юм. Багштайгаа дахин уулзалдаж эс чадах болсоноос хойш дурсан санагалзаагүй, зүрхэн тарнийг нь уншилгүй өнгөрүүлсэн нэгээхэн ч өдөр надад үгүй билээ. Мөн түүний зураг, шүтээн болгон урласан баримал зэргийг хамгаас ойрд нандигнан амьд сэрүүндээ өөрөө надад өгсөн үсийг нь хаа явсан газартаа биедээ авч явдаг билээ.
Энэ миний өрөөний ар талын цонх харагдаж байна. Лам нар нааш цааш энэ цонхны урдуур холхих ба миний найзууд ихэнхдээ цонх тогшин мэндчилдэг байсан нь мөн л нэг сайхан дурсамж болон үлджээ.
Багшийнхаа өргөөнд ороход өөрөө одоо ч байгаа адилаар бүхий л зүйлсд түүний энерги нилэнхүйд түгсэн байх ч багш минь л харин алга байлаа. Би түүнийг бурханы оронд заларсны дараа Ганданд хүрч очсон нь ямар гээч үйлийн үр юм бол доо. Түүний өөрийн баримал, хивс, ор, сандал, цэцэг, мод, түүний шавь нар, гадаа цэцэрлэг, хурлийн өрөө, суврага шүтээн мөн түүний өрөө зэрэгээр ороход багш минь хаа сайгүй оршин байгааг би мэдэрсэн юм. Түүний өргөөнд 30 гаруй шавь нар нь амьдардаг байсан юм. Тийм учир бидийг Зон Ладрангийн шавь нар гэх ба тэдгээрийн нэг болсон минь ч миний хувьд бахархам сайхан хэрэг байлаа. Гэвч Ринбүүчи багш маань бурханы оронд морилчихсон энд эзгүй байгаад эхээсээ төөрсөн хөөрхий нэгэн янзага лугаа би бээр санагдахад дахин уйтгар, ганцаардлын зузаан хар үүл намайг нөмрөн авна. Гэвч багш маань эндүүрэл үгүй Дэмчиг бурхан өөрөө мөн тул хувилгаан бие лагшин нь эгэл нүдээр үл харагдав ч газар бүхэнд оршин байж биднийгээ таалалдаа багтаан адислаж буй нь магадтай тул бусдийг энэрч нигүүлсэх сэтгэлээ улам бүр аривдуулж, уй гашууг таягдан, амьтны тусийг бүтээхэд шамдан байж дахин багштайгаа золгох учиртайг ойлгосон юм. Энэ л түүнтэй дахин учирах цор ганц зам учир…би үүнд сэтгэл шулуудсан билээ.
Авралт Богд Зон Рибүүчи багш шигээ өөр хэнийг ч тэр мэт хүндэтгэн хайрлаж байгаагүй минь таньд ойлгогдож байгаа байх аа.
Зон Ладранд байсан үеээ би маш их санана. Тэнд байсан лам нар надтай найрсаг сайхан харилцдаг байсныг одоо ч гэсэн дурсан мэндчилгээ, бэлэг дурсгалын зүйлсийг тэдэндээ илгээдэг юм. Зон Ладранд 1988 онд анх ирэхдээ мөнгө гээд байх зүйлгүйн дээр төвдөөр ганц ч үг мэдэхгүй гэнэн цайлган хүүхэд байжээ. Хэдий санхүүгийн хувьд хүндхэн байсанч энд байгаадаа баяртай байлаа. Ходоод хоосон орой орондоо орох өдөр олон тохион нэлээдгүй турж эцсэн ч энэ бүхнээс халшрах сэтгэл огт төрж цаашлаад Америкруу буцан энгийн амьдралаар эргээд амьдрахыг хэзээ ч бодолхийлж байсангүй ээ. Би энд л ирэхийг хүсэж байсан одоо харин удаан хугацаанд хүсч мөрөөдсөн газартаа байна шүү дээ.
Энэ зурган дээрхийг намайг гэдэгийг шууд хараад танихад бэрх байж магадгүй. Энэ үед надад ходоодруугаа хийх хоол болоод олигтой мөнгө ч байгаагүй юм. Зарим өөрийн гэсэн жандагтай(ивээн тэтгэгч) лам нар идэх хоол хүнсээр хамаагүй илүү байдаг байсан ч ихэнх нь миний нэгэн адил хоол унд хомстой өдөр хоногийг аргацаана. Зарим нэг нь бүүр сүрьеэ зэрэг хүнд өвчиндөө шаналана.
Би ихэнхдээ арвайн гурилыг чихэртэй хар цайгаар зуурч иддэг байлаа.
Ихэнхдээ л өлөн зэлмүүхэн суудаг байсан ч үүндээ би ганц ч болов гомдоллож байгаагүй ээ. Өөрөө хүсэн байж энэ л газрыг зорьж ирсэн шүү дээ. Харин одоо бурханы номд суралцан буй тул өлсөх зэрэгт шантрах юу байх билээ.
Энэ харагдах Шуудан Гандангаас 20 минут алхаж хүрэх зайтай. Үүгээр маш олон албан захидал болон энгийн захиаг илгээж бас хүлээж авсандаа. Найдвартай сайн ажилладаг шуудан шүү! Хэдий саяхан боловч, энэ үед Барууны Холбоо сэлт хараахан нэвтрээгүй байжээ.
Нээрээ би үнэхээр туранхай байжээ. Яг л нэг хөөрхий ядруухан тэнэмэл хүүхэд шиг.
Хожим 2006 онд Малайзаас ирэхдээ, Зон Ландран дахь өөрийн сууж асан өрөөгөөр саатсан юм. Хамт ирсэн 62 хүмүүст цөөнгүй дурсамжаа хуваалцахад тэдгээр хүмүүс миний ямар газар хэрхэн амьдарч байсныг өөрсдийн нүдээр харж өөрөөс минь мөн энэ тухай сонсож буйдаа ихэд сэтгэл хангалуун сайхан хүлээж авцгаасан. Доорх зургаас хараарай. Өрөө маань хуучин намайг сууж байснаас багагүй муудаж доройтсон байна билээ.
Өмнө сууж байсан өрөөндөө ахин ирэхэд, найз нөхөдтэйгээ энэ бүх дурсамжаа хуваалцахад үнэхээр сайхан байлаа.
Малайзаас 2006 онд эргэн ирээд Зон Ладран дахь хуучин өрөөгөөрөө саатлаа.
Хожим намайг Ринбүүчи хэмээн тодруулсны дараагаар миний аав Ганданд байшин барьж өгсөнөөр би Зон Ладрангаас нүүсэн билээ.
Тэрхүү гэрийг минь Цэм Ладран гэж хүмүүс нэрлэдэг.
Та бүхэнтэй дээрх зураг дурсамжийг хуваалцахад Оройн Дээд Авралт Зон Ринбүүчи багшийн маань ачлал хайр өөрийн эрхгүй, үргэлжлэн орох бороон дуслууд газарт буух адилаар сэтгэлд минь буусаар байна.
Анхлан багштайгаа золгоход хэрхэн намайг танин элгэмсүү дотно хандаж өөрийн өргөөнд (ладран) суугаарай хэмээн захисан зэрэг Зон Рибүүчи багштайгаа учирсан тэр л сайхан дурсамжууд миний амьдралын хамгийн хүнд бэрх үеүүдэд, олон саад бэрхшээлтэй тулгарахад зорилгоосоо үл няцах сэтгэлийн хаттай байж илүү сайн сайхан үйлсийг хийх урам зоргийг минь улам бүр тэтгэн байдаг билээ.
Оройн Дээд Авралт Зон Ринбүүчи багш таныхаа ачлал ивээлийг цаг ямагт санан залбиръя. Бодийн сэтгэл төрж, Бурхан бүтэх хүртэл багш тань лугаа төрөл тутамдаа золголдон үйлс юуг тань өөрийн өчүүхэн чадлаар тэтгэх үнэнч шавь тань болон төрөх болтугай. Төгс гэрээрэн Бурханы хутгийг олсон хойно ч Лам багш таныгаа үргэлжид мөнх орой дээрээ хүндлэн залая.
Оройн Дээд Ринбүүчи багш минь үргэлжид авралдаа багтааж соёрхоно уу!
Цэм Ринбүүчи
Хоёр дугаар Зон Ринбүүчи – Зонтрүл Тенпа Чойпил(МЭ 1836-1899) –ийн чандараас үлдсэн “Гавлын ясны дотор талд өөрөөсөө товойн гарсан Төвд А үсэг”.
Please support us so that we can continue to bring you more Dharma:
If you are in the United States, please note that your offerings and contributions are tax deductible. ~ the tsemrinpoche.com blog team
Wonderful to have the story in Mongolian of Tsem Rinpoche home at Gaden ,India. More Mongolian will understand better of the life of Tsem Rinpoche . What Rinpoche had experienced and struggles to pursue Dharma goals no matter what happens and condition Rinpoche faced living in cowshed then.
The great Protector Manjushri Dorje Shugden depicted in the beautiful Mongolian style. I hope many Mongolians will print out this image and place in their houses to create an affinity with Dorje Shugden for greater blessings. To download a high resolution file: https://bit.ly/2Nt3FHz
The powerful Mongolian nation has a long history and connection with Manjushri Dorje Shugden, as expressed in the life of Venerable Choijin Lama, a State Oracle of Mongolia who took trance of Dorje Shugden among other Dharma Protectors. Read more about Choijin Lama: https://bit.ly/2GCyOUZ
1984 Los Angeles-Left to right: Geshe Tsultrim Gyeltsen, His Holiness Kyabje Zong Rinpoche, monk assistant to Zong Rinpoche and the 18-year-old Tsem Rinpoche prior to ordination. Read more- https://www.tsemrinpoche.com/tsem-tulku-rinpoche/category/me
View
A poem inspired by seeing a picture of my teacher, Kyabje Zong Rinpoche…
In the sport of correct views,
all that is correct is just a view,
without permanence or substance.
As long as we hold onto views,
our sufferings are gathered
to be experienced without end.
Without the strong methods of emptiness
and compassion, bereft of merit,
we sink deeper without respite.
To arise from this samsara is but
a dreamscape on the deluded mind.
Therefore seek the guru, who confers the yidam,
hold your vows and fixate on liberation
free of new creations. Free of new experiences as
there are none.
~ Tsem Rinpoche
Composed in Tsem Ladrang, Kuala Lumpur on July 7, 2014
A poem by Tsem Rinpoche
I was walking past a second hand shop on Western Ave selling old things. They had a Japanese-style clay Buddha which was beige in colour on the floor, holding the door open. I thought the shopkeeper would collect a lot of negative karma without knowing if he kept such a holy item on the floor as a doorstop. So I went in to talk to him, but he didn’t look like he wanted to talk or that he even cared. So I asked him the price and he said US$5. I purchased it so he did not collect more negative karma. I was 17 years old and that was in 1982.
I escorted my new Buddha home and washed it lightly and wiped it. I placed it on my altar and was happy with the Buddha. I would do my meditations, prayers, sadhanas, mantras and prostrations in front of this shrine daily. When I left for India in 1987, I could not bring this Buddha along and gave it to a friend. It was a nice size and I made offerings to this Buddha for many years in Los Angeles. In front of the Buddha I placed His Holiness the Dalai Lama’s photo. I remember I was so relieved that the price was affordable. But US$5 that time was still expensive for me but worth it I thought. But I was happy to have brought the Buddha home. Tsem Rinpoche
https://www.tsemrinpoche.com
Tsem Rinpoche at Kechara Forest Retreat, Bentong, Malaysia
H.E. the 25th Tsem Rinpoche is very devoted to his root guru, H.H. Zong Rinpoche.
This is a short write up about Tsem Rinpoche done in Mongolian for our kind Mongolian readers and the time he spent at Gaden, though not very long a time, but Tsem Rinpoche already making dharma waves at the monastery.